Λίγες μέρες πριν την πρώτη επίσκεψη του Alec Soth στην Ελλάδα για ένα workshop 4 ημερών στο Ρέθυμνο, στο πλαίσιο του MedPhoto Festival, συζητήσαμε με τον φωτογράφο του Magnum για το έργο του, την οπτική του σχετικά με τo μέσο και τη σχέση του με την ποίηση, τη φαντασία και τον ρεαλισμό.
An interview with Alec Soth a few days before his first visit to Greece for a 4-day workshop in Crete, invited by MedPhoto Festival. We talked about his work, his view on the medium and its relationship with poetry, imagination and realism. The interview is presented in Greek and English.
.
.
Υπάρχει μια μεγάλη συζήτηση για τις μεθόδους με τις οποίες αναπτύσσετε το έργο σας και για το πώς καταφέρνει να αναμειγνύει genres και παραδόσεις στο χτίσιμο της αφήγησης. Ωστόσο, οι χειρονομίες σας φαίνεται πώς δεν είναι άσκηση ύφους. Από το Mississippi μέχρι το Niagara και την Bogota και από το κέντρο μέχρι το περιθώριο, τελικά πώς αυτό που σας απασχολεί «υπαγορεύει» και τη χρήση των αντίστοιχων εργαλείων;
Η φωτογραφία, περισσότερο από κάθε άλλη μορφή τέχνης, είναι συνυφασμένη με ένα συγκεκριμένο τεχνολογικό εργαλείο. Από τα πρώτα της βήματα, η φωτογραφική μηχανή είναι μια διαρκώς εξελισσόμενη τεχνολογία. Συνεπώς, είναι αυτονόητο να αντιμετωπίζεις τη δημιουργική δουλειά ενός φωτογράφου με τεχνολογικούς όρους. Μιλάμε για το πώς ο Henri Cartier-Bresson εκμεταλλεύτηκε την φορητή κάμερα ή για το πώς ο William Eggleston χρησιμοποιούσε το Kodachrome και το Dye Transfer. Ενώ κατανοώ την έμφαση που δίνεται στην τεχνολογία, συχνά τη βρίσκω περιοριστική. Πιάνω τον εαυτό μου να ζηλεύει τους δημιουργούς στον κινηματογράφο που μπορούν να χρησιμοποιήσουν διαφορετική τεχνολογία σε κάθε φιλμ. Δεν μου αρέσει να λειτουργώ σαν ένας διευθυντής φωτογραφίας που απασχολείται με το να βρίσκει λύσεις˙ θέλω να είμαι ο σκηνοθέτης που έχει μια ευρύτερη οπτική, ένα συνολικό όραμα. Προσπαθώ να βρω την πιο κατάλληλη προσέγγιση για το θέμα μου μέσα από αυτά τα μεγάλης κλίμακας project που κάνω. Ωστόσο, υπενθυμίζω διαρκώς στον εαυτό μου ότι η φωτογραφία εδρεύει στην τεχνολογία. Το μέσο δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτή τη διαπίστωση.
Όλη η διαδικασία της φωτογραφίας για εσάς έχει να κάνει με τη μεταφορά. Μεταφορά από τόπο σε τόπο, μεταφορά εξοπλισμού… Στα ελληνικά η λέξη μεταφορά είναι ίδια και για το σχήμα λόγου [μεταφορά] που χρησιμοποιούμε στην ποίηση. Κάποτε αναφέρατε ότι σε ένα ταξίδι σας στην Μπογκοτά δεν μπορούσατε να απεικονίσετε αυτό που ακριβώς είχατε στο μυαλό σας κι έτσι χρησιμοποιήσατε μεταφορές. Πιστεύετε ότι το ταξίδι σας μέσα από τις ζωές των άλλων καθορίζει τον αλληγορικό τρόπο με τον οποίο μιλάτε μέσα από τις εικόνες σας; Βρίσκετε μια σύνδεση μέσα από αυτές τις δύο «μεταφορές»; Πώς η περιπλάνηση και η ποίηση –η άλλη σας αγάπη- επηρεάζουν η μία την άλλη;
Φοβερή ερώτηση! Δεν ήξερα για αυτή τη σύνδεση ανάμεσα στην μεταφορά [transportation] και τη μεταφορά [metaphor] στην ποίηση, αλλά μπορώ να καταλάβω πώς συσχετίζονται. Από τη μία, είναι αρκετά παράξενο να σκέφτεσαι τις φωτογραφίες με μεταφορικό τρόπο. Αντίθετα με τις λέξεις που χρησιμοποιεί η ποίηση, οι φωτογραφίες μοιάζουν πιο ρεαλιστικές, συνδέονται άμεσα με τον «κόσμο που υπάρχει εκεί έξω». Στην πραγματικότητα, βέβαια, δεν υπάρχει τίποτα ρεαλιστικό στο να σταματάς τον χρόνο και να τυπώνεις μια εικόνα σε μια δισδιάστατη επιφάνεια. Μια τέτοια αναπαράσταση είναι ένα σημάδι αφαίρεσης, στον ίδιο βαθμό με τα γράμματα του αλφαβήτου. Όπως ακριβώς τα γράμματα συνδυάζονται για να φτιάξουν λέξεις και οι λέξεις συνδυάζονται για φτιάξουν προτάσεις, έτσι συμβαίνει και με τις φωτογραφίες. Είτε πρόκειται για ένα φωτογραφικό βιβλίο είτε για μια ανάρτηση στο Instagram, ο συνδυασμός εικόνων δημιουργεί καινούργιες έννοιες και καινούργιες μεταφορές. Αυτό είναι για μένα το συναρπαστικό μέρος της φωτογραφίας.
Alec Soth | NIAGARA
Ο Jeff Wall στις αναλύσεις του για τη φωτογραφία μιλάει στην ουσία για κυνηγούς και καλλιεργητές· δύο διαφορετικούς ρόλους, δύο διαφορετικές διαδικασίες στη φωτογραφία. Νιώθετε να είστε πιο κοντά σε έναν από αυτούς τους δύο ρόλους; Ή, μήπως βρίσκετε τον εαυτό σας κάπου ανάμεσα;
Δεν γνωρίζω πώς ακριβώς το έχει πει ο Jeff Wall, φαντάζομαι, όμως, ότι αναφέρεται στη διαφορά ανάμεσα στο να βρίσκεις την εικόνα και στο να την δημιουργείς. Αν αυτό μπορεί να ειδωθεί ως ένα φάσμα, θα έλεγα, ότι είμαι πιο κοντά στο να βρίσκω εικόνες, αν και έχω ενεργό ρόλο και στην κατασκευή τους. Παίρνω τα στοιχεία που μου δίνονται (ανθρώπους, αντικείμενα, φως) και τα τοποθετώ και στο πλαίσιο, αλλά και στον χώρο κάποιες φορές, ώστε να κατασκευάσω μια εικόνα. Δεν είμαι πουριστής, αλλά ούτε φτιάχνω εικόνες εξ ολοκλήρου από την φαντασία μου.
Λέτε ότι η δουλειά σας έχει να κάνει με την οπτική σας πάνω στα πράγματα. Ειδικά με την οπτική σας για την Αμερική. Και αυτή η οπτική δεν είναι τόσο αισιόδοξη. Στις δουλειές τού Walker Evans και του Robert Frank, στον Stephen Shore και στον Joel Sternfeld υπάρχει ένα είδος σαρκασμού. Πιστεύετε ότι συνεχίζετε αυτό το νήμα μιας εν δυνάμει ριζοσπαστικής κριτικής απέναντι σε αυτό που κυριαρχεί στην Αμερική σήμερα; Μήπως η «σπηλιά» που ονειρεύεστε έχει να κάνει με μια δυσοίωνη αίσθηση γύρω από την σημερινή κατάσταση;
Δεν είμαι σίγουρος ότι θα χρησιμοποιούσα τη λέξη «σαρκασμός» ως χαρακτηριστική των φωτογράφων που αναφέρετε. Θα έλεγα ότι μάλλον χρησιμοποιούν διαφορετικά επίπεδα ειρωνείας και κριτικής. Νομίζω ότι κάπως έτσι είναι και για μένα. Η σημερινή πολιτική κατάσταση, ωστόσο, είναι διαφορετική από οτιδήποτε άλλο έχω βιώσει στην Αμερική. Μέχρι στιγμής, δεν έχω χρησιμοποιήσει το έργο μου για να μιλήσω για το ζήτημα αυτό. Φοβάμαι ότι αν το έκανα θα γύριζε σε σαρκασμό. Και με αυτό νομίζω ότι η εσωτερική μου ενέργεια μου δεν θα πήγαινε σε κάτι καλό. Προτιμώ να δουλεύω μέσα από αισθήματα αγάπης και ενότητας παρά μέσα από τον θυμό και τον μηδενισμό.
“Not all those who wander are lost” είναι ο τίτλος του workshop που θα κάνετε στην Κρήτη, στο πλαίσιο του 2ου Μεσογειακού Φεστιβάλ Φωτογραφίας. Είναι τελικά η φωτογραφία μία περιπλάνηση απλώς ή παίζει ρόλο η ύπαρξη κάποιου «χάρτη»;
Η φωτογραφία ποτέ δεν ήταν σκέτη περιπλάνηση για μένα. Θαυμάζω τους καλλιτέχνες που δουλεύουν έτσι, εγώ ωστόσο χρειάζομαι κάποιες παραμέτρους. Ο τρόπος με τον οποίο συγκροτούνται αυτές οι παράμετροι διαμορφώνει και την πορεία της περιπλάνησής μου. Με αυτόν τον τρόπο είναι που μπορώ να βλέπω επιτέλους τον κόσμο γύρω μου με μια ελαφρώς καινούργια ματιά. Υποθέτω ότι αυτό είναι ένα νέο είδος χάρτη.
Ο Alec Soth, θα βρεθεί για ένα workshop 4 ημερών στο Ρέθυμνο, σε μία από τις σπάνιες επισκέψεις του στην Ευρώπη, στο πλαίσιο του MedPhoto Festival 2017-2018. Προθεσμία υποβολής συμμετοχών: 22 Φεβρουαρίου 2018.
Alec Soth | Sleeping by the Mississippi
.
There has been a long discussion about the way you develop your work and how you engage different genres and traditions in building your narratives. Still, these gestures are not about style. From Mississippi and Niagara to Bogota, from the centre to the margins, how do your subjects “dictate” the usage of certain tools?
More than many art forms, photography is linked to a specific technological tool. Since its inception, the camera has been a constantly developing technology. As a consequence, it is common to think of a photographer’s creative work in technological terms. We talk about the way Henri Cartier-Bresson exploited the new portable camera or William Eggleston’s use of Kodachrome and Dye Transfer. While I understand this emphasis on technology, I often find it limiting. I find myself envious of filmmakers who can employ different technology for different films. I don’t want to just function like a problem-solving cinematographer, but want to have a bigger vision like a director. So with each large-scale project I try to use the approach that seems most suited for the subject. I aim to make something that is more about substance than style. But all of that said, I am continually reminded that photography is grounded in technology. There’s no escaping this fact about the medium.
The whole procedure about your shooting seems to be closely connected with “transfer”, “transportation”, “move”: Going from one place to another, carrying equipment… In Greek we call this procedure “metaphora” [metaphor], the same word with the one we use in literature and poetry. You have once mentioned that during your journey in Bogota you could not depict exactly what you had in mind so you used metaphors. Do you think that your journey through other people’s lives actually determines the allegorical way you talk through images? Do you find a connection between these two “metaphors”? How does wandering and poetry –your other love- influence each other?
This is a fascinating question. I was unaware of the link between transportation and metaphor, but I can see how they are related. On the one hand, it’s quite strange to think of photographs in metaphorical terms. Unlike the words used in poetry, photographs appear to be more realistic or directly linked to the ‘world out there.’ But, in fact, there is nothing realistic about stopping time and imprinting an image on a two-dimensional surface. Such representation is just as much of an abstract sign as letters in the alphabet. Just as letters are combined to make works, and words combined to make sentences, something similar happens with photographs. Whether it is a photobook or an Instagram feed, the combination of pictures creates new meanings and new metaphors. This, to me, is the thrilling part of photography.
Alec Soth | The Last Days of W
Jeff Wall, analysing photography, has somehow talked about hunting and breeding as two different processes in photography. Do you feel closer to one of these? Do you find yourself in-between?
I’m afraid I’m not aware of this Jeff Wall reference, but I suspect he’s referring to the difference between finding a picture and creating one. If this can be seen as a spectrum, I’d say I’m closer to finding pictures, but I’m still active in their construction. I take the elements at hand (people, objects, light) and arrange them both in the frame and sometimes physically in space to construct an image. I’m not a purist, but I don’t entirely manufacture images out of my imagination either.
As you say, your work is actually about your view on things. On America especially. And this view does not seem so optimistic. There is a kind of sarcasm deriving from Walker Evans and Robert Frank, from Stephen Shore and Joel Sternfeld. Would you say that you potentially carry on with this radical –in a way- criticism of what prevails nowadays in the States? Is the “cave” that you long for related to an ominous feeling about the current situation?
I’m not sure I’d use the work sarcasm to describe the photographers you mentioned. Instead I’d say they all use different levels of irony and criticism. I suppose the same is true for me. But the current political situation is something different than I’ve ever experienced in America. Thus far, I haven’t had any interest in using my artwork to address this issue. I fear that if I did it could potentially devolve to sarcasm. I don’t see this as a good use of my energy. I would rather work out of feelings of love and connection than out of anger and nihilism.
“Not all those who wander are lost” is the title of your upcoming workshop in Crete, during the 2nd MedPhoto Festival. Is photography just a wandering or does it engage some kind of “mapping”?
Photography has never been about pure wandering for me. I admire artists that work that way, but I need some parameters. The way these parameters are constructed greatly shapes the course of my wandering. It’s in this way I can hopefully see the world around me in a slightly new way. I suppose this is a new sort of map.
Alec Soth | NIAGARA
Alec Soth will give a 4-day workshop in Rethymno, Crete invited by Medphoto Festival. Submissions deadline: 22nd February 2018.
.
*κεντρική φωτο: Alec Soth | Sleeping by the Mississippi
.