Interview with Klavdij Sluban | Συνέντευξη με τον Klavdij Sluban

An interview with Klavdij Sluban a few days before his visit to Greece invited by VOID for a workshop. Yannis Karpouzis talked with Klavdij Sluban about his work, his view on the medium and its relationship with poetry and politics. The interview is presented in Greek and English.

Μία συνέντευξη με τον Klavdij Sluban λίγες μέρες πριν την επίσκεψη του στην Ελλάδα ως καλεσμένου από το VOID για την παράδοση workshop. Ο Γιάννης Καρπούζης συζήτησε με τον Klavdij Sluban για το έργο του, την οπτική του σχετικά με τo μέσο και τη σχέση του με την ποίηση και την πολιτική. Η συνέντευξη παρουσιάζεται στα αγγλικά και στα ελληνικά.

Hello Klavdij, welcome to Aldebaran. You are going to visit Greece for a workshop at VOID. Please share with us the content of this gathering.

The workshop is based on the duality photography is facing today: it is so easy to make a photo (I prefer to make than to take) and at the same time so difficult to make a coherent, meaningful, personal photographic cycle (I prefer “cycle” to “series”, maybe because there are tv-series but no tv-cycles). The more photos the less photographers. Learning to read one’s photos. Learning how to assemble the puzzle that is within our body and soul. Editing will be the main activity during this workshop, because if you know how to edit, you know in which direction to point at your camera. The workshop will be about getting rid of all the references, habits, masters to be followed, in order to get… naked. To reach your guts. This will be a “naked workshop”.

You are a very well known photographer in Greece. Do you have any touch with new Greek photography?

No photographer is “very well-known”. Go on the street and ask anybody if they can name three photographers. I have been a lot in Greece. Maybe because of my close relationship with the Balkans, maybe because of my understanding of its complexity, and let’s say it, my love for the Balkans, yes, photographers from this area feel it and get in touch with me. Therefore, I do follow new photography from the Balkans. For example today, as Ι am answering your questions, there will be (in three hours) the opening of two exhibitions of contemporary Serbian photography in Belgrade for the Belgrade Photography Month. I am curating. In countries in a crisis, artists’ antennas are all out, hyper-sensitive. Creation becomes a way of surviving. Young Greek photographers? Yannis Karpouzis. Do you know him?

Centre des Jeunes Détenus de Fleury-Mérogis, 2001 © Klavdij Sluban

What do you think as a photographer about Athens? Because of the strong light and its mixed urban structure it may generate big issues for a photographer. Can it be the setting for “poetic” and “humanistic” pictures?

There is no ideal place in this world. No Eldorado. No Youkali. Youkali, song written by Kurt Weill about utopia. Youkali is wonderfully sung by Elli Paspala. When I was told, years ago, that Elli Paspala was giving a concert in Athens, I immediately came to Athens to attend the concert. Without my camera. Since this is an internet interview, please post this link of Youkali sung by Elli Paspala. An artist is not a learned professor. An artist is a naked dog, who has shaken off all of his certitudes, evolving in darkness. I love Athens because it is an open-air brothel.

I would describe your book, “from east to east”, as a recent modernist masterpiece, as you have the attitude to create connections between the “referents” and the “medium”. I refer to the metaphorical connection of your book (as an item of pages that one follows the other) with the subject of the project (your move through the Trans-Siberian Railway). Also the interpretation of pictures as windows with view (and the opposite). I see extensively the photographic signified speaking about the nature of photographs. Is it possible nowadays to see a wave of neo-modernity artworks?

Nowadays art is a huge mess. Unfortunately it is not a brothel.

There is a hostility in contemporary photography towards poetic photography, political photography, nostalgic photography. Everything seems to ought to be more colorful, more pop, more personal-oriented. The new artists have turned away from social movements, ideologies, solidarity… Is this the case generally of the world today?

All that is true is powerful. Throughout all the history of art there have been artists and followers. There have always been so much more followers than artists. Time keeps artists alive. Followers fade away. The technical easiness to produce photos makes more and more manure. The more manure the tastier the fruit. All the contemporary powerful photographers deal with all that you quoted in your question, throughout their coherent, meaningful, personal body of work. The others deal with fashion. Fashion gets out of fashion very quickly.

Pologne 2005, EAST TO EAST, © Klavdij Sluban

You have grown up in the country (as Emir Kusturica says) that was once called Yugoslavia. After the fall of the “eastern block”, the world changed a lot, both the western and the eastern democracies. At the end, was it good for the European populations that an alternative economic model was consumed by neo-liberalism?

This is a purely political question. Since this not my field, I can only say that I am a concerned person, worried by the way this world goes on. My photographs are an encounter between reality and my personal feelings. I have been photographing teenagers in jails for twenty years, specific territories, countries that deal with confinement, struggling in life but if theres is some poetry in it, it is only because it is within myself. As a philosopher, I would say the world is fucked-up but life is beautiful.

One last question that may prove to be the most important of all… What is your favorite drink in Greece, ouzo, tsipouro or raki?

Ouzo for breakfast.

Tsipouro for lunch.

Raki for dinner.

Prison de Izalco, Salvador, 2008 © Klavdij Sluban

Klavdij Sluban is a French photographer of Slovenian origin born in Paris in 1963. “Artist of the Year” in South Korea (2017), winner of the Prix de Photographie de l’Académie des Beaux-Arts de l’Institut de France (2015), the Villa Kujoyama (2015), the European Publishers Award for Photography (2009), the Leica Prize (2004), the Niépce Prize, main French prize in photography (2000), the Villa Medici Hors-les-Murs (1998). He develops a rigorous and coherent body of work, nourished by literature, never inspired by immediate and sensational events, making him one of the most interesting photographers of his generation. K.Sluban questions the contemporary world throughout a specific photographic writing, dark yet poetic, working on long term projects in countries, islands, prisons, where time and space are condensed. The Balkans, the Black Sea, the Baltic Sea, former Yugoslavia, former Soviet Union, the Caribbean, Central America, the Antarctic (first artistic mission in the Kerguelen islands), China, Japan… can be read as many successive steps of an in-depth interpretation of the encountered reality. His images have been shown in such leading institutions as the Metropolitan Museum of Photography of Tokyo, the Maison Européenne de la Photographie, Paris, the Rencontres d’Arles, the National Museum of Singapore, the Museum of Photography in Helsinki, the Fine Arts Museum in Canton, the Musée Beaubourg, the National Gallery in Jakarta, the Museum of Texas Tech University… In 2013, the musée Niépce showed a retrospective of K.Sluban’s work, After Darkness, 1995-2015. His many books include East to East (published by six European editors, text by Erri de Luca), Entre Parenthèses, (Photo Poche, Actes Sud), Transverses, (Maison Européenne de la Photographie) and Balkans -Transit, with a text by François Maspero (Seuil)… Since 1995, Sluban has been photographing teenagers in jails. In each prison he organizes workshops with the young offenders to share his passion. First originated in France, in the prison of Fleury-Mérogis with support from Henri Cartier-Bresson for seven years, as well as Marc Riboud and William Klein punctually. This commitment was pursued in the disciplinary camps of Eastern Europe for eight years: in former Yugoslavia, (Serbia and Slovenia); in former Soviet Union: Russia (Moscow, Saint-Petersburg, Iksha, Nievil), Georgia (Tbilissi, Khoni), Moldova, Latvia. For six years in Central America with imprisoned youngsters from gangs (maras) in Guatemala and Salvador. In 2015, he started photographing imprisoned teenagers in Sao Paulo, Brazil. Sluban is represented by Gallery Klüser, Germany, VA Gallery, Hong Kong.

www.sluban.com

www.facebook.com/klavdij.sluban

http://lemasterklass.com

Istanbul, 2000, © Klavdij Sluban

Καλησπέρα Κλάουντι και καλώς όρισες στο Αλντεμπαράν. Άμεσα θα επισκεφτείς την Ελλάδα για την πραγματοποίηση ενός εργαστηρίου στον χώρο του VOID. Μπορείς παρακαλώ να μοιραστείς μαζί μας το περιεχόμενο του εργαστηρίου;

Το εργαστήριο βασίζεται στο διχασμό ενώπιον του οποίου βρίσκεται η φωτογραφία σήμερα: είναι τόσο εύκολο να κάνεις μία εικόνα (προτιμώ το κάνω μία φωτογραφία από το παίρνω μία φωτογραφία) αλλά την ίδια στιγμή πολύ δύσκολο να κατασκευάσεις έναν δεμένο και με νοήματα, προσωπικό φωτογραφικό κύκλο (προτιμώ το «κύκλος» από το «σειρά», η τηλεόραση είναι γεμάτη με σειρές αλλά όχι με κύκλους). Πολύ περισσότερες εικόνες, αλλά όλο και λιγότεροι φωτογράφοι. Στο εργαστήριο θα σκεφτούμε πώς διαβάζουμε τις εικόνες. Θα μάθουμε πώς σχηματίζεται το πάζλ, μέσα στο σώμα και το πνεύμα μας. Το editing θα είναι η κύρια δραστηριότητα μέσα στο workshop: αν γνωρίζεις πώς να κάνεις edit στη δουλειά σου, γνωρίζεις και τι ψάχνεις όταν βγεις να φωτογραφίσεις. Το εργαστήριο έχει να κάνει με το πώς ξεφορτώνεται κάποιος όλες τις αναφορές, τις συνήθειες και τους δασκάλους μέχρι να «απογυμνωθεί». Να φτάσει στα σπλάχνα της δουλειάς του, στα όρια της σκέψης του. Αυτό θα είναι τελικά ένα «γυμνό» εργαστήριο.

Είσαι ένας πολύ διάσημος φωτογράφος στην Ελλάδα. Εσύ από τη μεριά σου συνδέεσαι καθόλου με την νέα ελληνική φωτογραφία;

Κανένας φωτογράφος δεν είναι «πολύ διάσημος». Βγες στο δρόμο και ρώτα έναν άνθρωπο τυχαία, αν μπορεί να σου πει τα ονόματα τριών φωτογράφων. Έχω περάσει αρκετό χρόνο στην Ελλάδα. Ίσως εξαιτίας της στενής μου σχέσης με τα Βαλκάνια, ίσως εξαιτίας της κατανόησης μου για την πολυπλοκότητά της, ίσως για την αγάπη μου για τα Βαλκάνια… Οι φωτογράφοι από αυτή τη γεωγραφική περιοχή το νιώθουν όλο αυτό και έτσι με αγγίζουν. Έτσι, με ενδιαφέρει να παρακολουθήσω τη φωτογραφία που εμφανίζεται σήμερα στα Βαλκάνια. Για παράδειγμα σήμερα που απαντώ τις ερωτήσεις σου θα ανοίξουν σε τρεις ώρες από τώρα (σ.σ. 5/4/2018) δύο εκθέσεις -πάνω στη σύγχρονη σέρβικη φωτογραφία των οποίων εγώ έχω κάνει την επιμέλεια. Πιστεύω όμως συνολικά ότι στις χώρες της κρίσης, οι κεραίες των καλλιτεχνών είναι εξαιρετικά αναπτυγμένες, αφού η δημιουργία έχει γίνει ο τρόπος για να ζεις. Νέοι έλληνες φωτογράφοι; Ξέρω τον Γιάννη Καρπούζη. Εσύ άραγε τον γνωρίζεις;

Τί πιστεύεις ως φωτογράφος για την Αθήνα; Εξαιτίας του δυνατού φωτός και της μπλεγμένης αστικής δόμησης μπορεί ως μέρος να δυσκολέψει πάρα πολύ ένα φωτογράφο. Μπορεί τελικά η Αθήνα να είναι η σκηνή, το φόντο για ποιητικές και ανθρώπινες εικόνες;

Δεν υπάρχει ιδανικό μέρος στον κόσμο. Κανένα Ελντοράντο, κανένα “Γιουκαλί”. Το “Γιουκαλί” είναι ένα υπέροχο τραγούδι γραμμένο από τον Kurt Weill και τραγουδισμένο από την Έλλη Πασπαλά, με θέμα την Ουτοπία. Χρόνια πίσω όταν έμαθα ότι η Έλλη Πασπαλά έδινε μία συναυλία στην Αθήνα, αμέσως πήγα για να την παρακολουθήσω. Χωρίς την φωτογραφική μου μηχανή. Καθώς αυτή είναι μία διαδικτυακή συνέντευξη ας παραθέσουμε το σύνδεσμο για το τραγούδι της Πασπαλά. Ένας καλλιτέχνης δεν μπορεί να είναι ένας ξερόλας καθηγητής. Ο καλλιτέχνης είναι ένας γυμνός σκύλος που τίναξε από πάνω του τις σταθερές του και βρέθηκε να εκκολάπτεται μέσα στο σκότος. Οπότε την Αθήνα την αγαπώ: είναι ένα ανοιχτό μπορντέλο.

Θα περιέγραφα το βιβλίο σου «Πέραν της Ανατολής» ως ένα πρόσφατο μοντερνιστικό αριστοτέχνημα, καθώς διαφαίνονται έντονα οι προθέσεις σου να δημιουργήσεις σχέσεις μεταξύ των θεμάτων των φωτογραφιών και του φωτογραφικού μέσου. Αναφέρομαι στη μεταφορική σχέση που έχει το βιβλίο σου (ως αντικείμενο με σελίδες που η μία ακολουθεί την προηγούμενη) με το θέμα του έργου (την κίνηση σου “προς ανατολάς” μέσα από τα βαγόνια του υπερσιβηρικού. Επίσης, στην ερμηνεία των εικόνων ως κάδρα με θέα και το ανάποδο, αναφορά στη φωτογραφική διάσταση που φέρουν τα παράθυρα. Βλέπω το φωτογραφικό σημαίνον να θέλει να μιλήσει εξαντλητικά για την φύση των φωτογραφιών. Είναι δυνατό στο σήμερα να βιώσουμε ένα νεο-μοντερνιστικό κύμα;

Σήμερα η τέχνη είναι ένα μεγάλο ανακάτεμα. Δυστυχώς δεν είναι μπορντέλο.

Υπάρχει μία εχθρότητα στη σύγχρονη φωτογραφία ενάντια στην ποιητική φωτογραφία, στην πολιτική φωτογραφία, στην «νοσταλγική» φωτογραφία. Τα πάντα μοιάζουν να πρέπει να είναι πιο χρωματιστά, πιο ποπ, πιο προσωπικής αναφοράς. Οι νέοι δημιουργοί φαίνεται να απομακρύνονται από τα κοινωνικά κινήματα, τις ιδεολογίες, την αλληλεγγύη. Μήπως αυτή είναι η κατάσταση στον κόσμο συνολικά;

Ό,τι είναι αληθινό είναι και δυνατό. Μέσα στην ιστορία της τέχνης υπήρξαν καλλιτέχνες και ακόλουθοι. Πάντα οι ακόλουθοι ήταν πολλοί περισσότεροι από τους καλλιτέχνες. Ο χρόνος κρατάει ζωντανούς τους δημιουργούς, ενώ οι οπαδοί γκριζάρουν και χάνονται. Η περισσή τεχνική ευκολία με την οποία γίνονται οι εικόνες παράγει άπειρο λίπασμα. Και όσο περισσότερο το λίπασμα τόσο πιο καλή γεύση το φρούτο. Όλοι οι δυνατοί σύγχρονοι φωτογράφοι πραγματεύονται όλα τα θέματα που βάζεις μέσα από συγκροτημένη προσωπική δουλειά. Όλοι οι άλλοι ασχολούνται με τη μόδα. Αλλά η μόδα βγαίνει πολύ γρήγορα εκτός μόδας.

Έχεις μεγαλώσει σε μία χώρα όπου (όπως λέει ο Emir Kusturica) κάποτε λεγόταν Γιουγκοσλαβία. Μετά την πτώση του «ανατολικού μπλοκ» ο κόσμος άλλαξε πολύ, τόσο για τις ανατολικές όσο και για τις δυτικές δημοκρατίες. Στο τέλος, ήταν θετικό για την πλειονότητα των ευρωπαίων κατοίκων το γεγονός ότι ένα εναλλακτικό οικονομικό σύστημα αφομοιώθηκε από τον νεοφιλελευθερισμό;

Αυτή είναι μία καθαρά πολιτική ερώτηση. Καθώς δεν είναι το πεδίο μου, μπορώ μονάχα να πω ότι είμαι ένας άνθρωπος ανήσυχος, ένας άνθρωπος προβληματισμένος σε σχέση με το πού πάει ο κόσμος. Οι εικόνες μου είναι μία συνάντηση μεταξύ της πραγματικότητας και των συναισθημάτων μου. Εδώ και είκοσι χρόνια φωτογραφίζω εφήβους στις φυλακές, περιοχές με ειδικά καθεστώτα, χώρες με έντονους περιορισμούς. Εάν υπάρχει ποιητικότητα σε όλα αυτά, υπάρχει γιατί υπάρχει μέσα μου. Ως φιλόσοφος, θα έλεγα ότι ο κόσμος μας είναι γαμημένος, αλλά η ζωή είναι όμορφη.

Μία τελευταία ερώτηση που μπορεί να αποδειχτεί και η πλέον σημαντική.. Ποιο είναι το αγαπημένο σου ποτέ στην Ελλάδα, ούζο, τσίπουρο ή Ρακή;

Ούζο το πρωί.

Τσίπουρο για μεσημεριανό.

Το βράδυ κλείνει με ρακή.

Ο Klavdij Sluban είναι γάλλος φωτογράφος σλοβένικης καταγωγής. Γεννήθηκε στο Παρίσι το 1963. «Καλλιτέχνης της Χρονιάς» στη Νότια Κορέα το 2017, νικητής του Prix de Photographie της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Institut de France το 2015, του European Publishers Award for Photography το 2009, του Leica Prize το 2004, του Niépce Prize το 2000. Έχει αναπτύξει ένα συνεκτικό σώμα δουλειάς, σκοτεινό και ποιητικό, δουλεύοντας σε μακράς διαρκείας πρότζεκτ σε χώρες, νησιά και φυλακές όπου ο χρόνος και ο χώρος συμπυκνώνονται. Τα Βαλκάνια, η Μαύρη Θάλασσα, η Βαλτική, η πρώην Γιουγκοσλαβία, η πρώην ΕΣΣΔ, η Κεντρική Αμερική, η Ανταρκτική είναι διαδοχικά βήματα για τον Sluban στην απόπειρα μιας σε βάθος ερμηνείας της πραγματικότητας. Οι εικόνες του έχουν παρουσιαστεί σε ιδρύματα και θεσμούς όπως το Metropolitan Museum of Photography του Τόκιο, το Maison Européenne de la Photographie, το Φεστιβάλ της Αρλ, το National Museum της Σιγκαπούρης, το Museum of Photography του Helsinki, το Fine Arts Museum του Canton, το Musée Beaubourg. Έχει εκδώσει τα βιβλία East to East, Entre Parenthèses, Transverses και Balkans–Transit. Εκπροσωπείται από την Gallery Klüser στη Γερμανία και την VA Gallery στο Hong Kong.

Interview with Klavdij Sluban | Συνέντευξη με τον Klavdij Sluban

Tags