An interview with JH Engström on the occasion of his visit to Greece for leading a workshop.

Yannis Karpouzis talked with JH Engström about latter’s work and his views on the medium, about memory and various means of expression.

Scroll down for Greek.

 .

Mr Engström, I want to start this discussion with referring to your workshop at Palm Tree Workshop Space on the island of Santorini, organised by art foto mode, in early October 2020. Could you share with us the focus and content of this workshop?

Thanks. We met at this fantastic place on the island of Santorini and spent five intense days together in which we tried to make things that we did not know we were capable of. The participants acted experimentally and tried out things in new ways. They found new means and methods to express what they had the urgency to express.

JH Engström

As you have a broad perception of diverse fields and a sound knowledge of art and poetics − and by ‘poetics’ I mean the ‘hardware’ of the creative act − do you think that what we would call a general education, reading, and awareness are a necessity for an artist?

Yes. All the knowledge you can get your hands on is good if you want to be an artist. But then, I’m not only talking about academic knowledge, of course.

In an interview (for the Leica Oscar Barnack award) you say that “things happen when we look at things, and what really happens is not always sure to say”. Is this close to what Garry Winogrand perceived about the world being a stage and the photographer being its only viewer?

What I meant is that visual perception is a very complex thing. And I don’t believe in theories to explain its mechanisms. But no, I don’t see the world as a stage. I see the world as ungraspable. To say it is a stage would be to simplify it, I think.

JH Engström

Your art was considered avant-garde, and maybe a bit unorthodox, twenty years back (thinking of your book Trying to Dance). Nowadays, I could argue that your way of editing, making books, and taking photographs has set a major paradigm that has influenced many of my generation. Do you think that the Leica Oscar Barnack award for your beautiful work tout va bien pushed your approach into the new art photography ‘canon’?

I don’t know. I’m not sure I look at it that way. To me, it is important to continue working with what I have the need to express and to surprise myself while doing it. But it is also true that when I looked for publishers for the book Trying to Dance, they all said they liked it but that it was impossible to mix b/w and colour in the same book. This now seems unbelievable. But it happened just sixteen years ago.

JH Engström

Your connection to the legendary photographer Anders Petersen is well-known. But, fortunately, you are an artist that, despite assimilating his tutor’s teaching, he also built his own unique and intriguing visual language. This is very hard to happen as it is common that a tutor’s teaching can stifle a young artist’s vision. What do you think?

What Andres taught was not that I should photograph like him. What he taught me was to try to be myself. To have the courage to go my own way.

JH Engström

Something that frightens me with regard to the art of photography is the overabundance of images that characterises the digital age. Through this ‘flood’ of images, I feel that the subtlety, craftsmanship, sophistication, and the unique beauty that was associated with photography are now fading away. Do you agree?

I think good work will always be around. And I think that, for sure, the digital age has changed things. But I also believe that the conditions for art-making have always been subject to change.

JH Engström

The situation across Europe and all over the world is turning towards a new conservatism that supports the huge economic gaps dividing social classes. As an artist, are you concerned about these issues? Do they affect you? Do you think that artists ought to care about the political situation of their times?

I don’t think that an artist “should” or “have to” do whatever. What I see happening in the world could be of any level, or involve any issue, and it, of course, affects me one way or another. We are all children of our time.

You write that “Time and doubt are my most valuable tools”. This is a very beautiful sentence. Would you mind analysing it a bit?

I prefer not to. Sorry. It’s all there, in that sentence.

JH Engström

Another well-known fact is your passion with the beloved film compact camera “contax T3” but also the medial diversity of your images. Is the camera model important for us as photographers, for building our own language and visual system?

For me, it is important that the camera suits what I want to express. I want to put the least energy possible in thinking of what camera I use.

After years in the field, do you take pictures of/about your life? Photos that are not necessarily to be placed in a project but pictures of friends, bars, taverns, trips and family that have no professional value; pictures taken for your memory.

I photograph daily. I don’t make that kind of distinction. The pictures you are referring to are the ones that very often end up in my work.

JH Engström

There is an exciting short super8 film that you’ve made called “Here” that reminds me of the renowned work “Dog-Star-Man” by Stan Brackhage. It is amazing how much knowledge and information we take from a five-minute long silent movie. Why do films give us so much interpretation when photographs are really dark, obscure, and content shifting?

Not sure if I agree with you on that. But film and photography are both similar and different. I think photography gives us very much interpretation, for example.

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström

JH Engström΄s workshop is a result of the second collaboration between Marilena Stafylidou, co founder of The Palm Tree Workshops Space and Michael Grieve, founder of Art Foto Mode International Workshops.

The Palm Tree Workshops Space is a cultural center operating in Santorini whose aim is to gather up creative people from all aspects of art and science.  It organizes and hosts seminars, workshops, speeches, lectures and also presentations of distinguished artists and personas in photography/visual arts, such as photographers, curators, editors, festival directors etc.

More info :

https://www.thepalmtreeworkshops.com

https://artfotomode.com

.

Μία συνέντευξη με τον JH Engström με την ευκαιρία της επίσκεψής του στην Ελλάδα για τη διεξαγωγή εκπαιδευτικού workshop.

Ο Γιάννης Καρπούζης μίλησε με τον JH Engström για με το φωτογραφικό έργο του τελευταίου, για τις απόψεις του επί του φωτογραφικού μέσου, για τη μνήμη και για τα πολλαπλά μέσα έκφρασης.

Κύριε Engström θα ήθελα να ξεκινήσω τη συζήτηση αναφερόμενος στο workshop που  πραγματοποιήθηκε στη Σαντορίνη, στο Palm Tree Workshop Space, το οποίο διοργανώθηκε από το art foto mode στις αρχές του Οκτώβρη. Μπορείτε να μας πείτε μερικά πράγματα για το περιεχόμενο του workshop?

Ναι, ευχαριστώ. Συναντηθήκαμε στο φανταστικό νησί της Σαντορίνης και περάσαμε πέντε πολύ έντονες μέρες μαζί στις οποίες προσπαθήσαμε να κάνουμε πράγματα που δεν ξέραμε πως είμαστε ικανοί να κάνουμε. Οι συμμετέχοντες λειτούργησαν πειραματικά και δοκίμασαν πράγματα με νέους τρόπους. Ανακάλυψαν νέα μέσα και μεθόδους για να εκφράσουν αυτό που ένιωθαν την ανάγκη να εκφράσουν.

Καθώς έχετε μια ευρεία αντίληψη από διαφορετικά πεδία αλλά και βαθειά ποιητική παιδεία -και λέγοντας ποιητική εννοώ το hardware της δημιουργικής πρακτικής– πιστεύετε πως αυτό που θα λέγαμε γενική παιδεία, το διάβασμα και η επίγνωση της πραγματικότητας  είναι απαραίτητα για έναν καλλιτέχνη;

Ναι. Όλη η γνώση που μπορεί να πάρει κάποιος είναι κάτι καλό άμα θέλεις να είσαι καλλιτέχνης. Φυσικά, δεν μιλάω μόνο για ακαδημαϊκές γνώσεις.

Σε μια συνέντευξη (για το βραβείο Leica Oscar Barnack) έχετε αναφέρει πως «γίνονται πράγματα όταν κοιτάμε τα πράγματα και αυτό που πραγματικά συμβαίνει δεν είναι πάντα κάτι που μπορούμε με σιγουριά να το πούμε». Αυτή η έκφραση είναι κοντά σε αυτό που είχε πει ο Garry Winogrand ότι ο κόσμος είναι μια θεατρική σκηνή και ο φωτογράφος είναι ο μοναδικός θεατής;

Αυτό που εννοούσα είναι ότι η οπτική αντίληψη είναι ένα πολύ περίπλοκο πράγμα. Και δεν πιστεύω σε θεωρίες για να εξηγήσω τους μηχανισμούς της. Αλλά όχι δεν βλέπω τον κόσμο σαν μια σκηνή. Βλέπω τον κόσμο ως κάτι ακατανόητο. Το να πούμε ότι ο κόσμος είναι μια σκηνή θα ήταν απλοποίηση, νομίζω.

Η δουλειά σας θεωρήθηκε πρωτοποριακή και ως έναν βαθμό ανορθόδοξη (έχοντας στο μυαλό μου το βιβλίο σας Trying to Dance που εκδόθηκε πριν από 20 χρόνια). Σήμερα, θα μπορούσα να υποστηρίξω ότι ο τρόπος που κάνετε βιβλία, ο τρόπος που κάνετε editing και ο τρόπος που βγάζετε φωτογραφίες αποτελούν πια ένα σημαντικό παράδειγμα και έχουν εμπνεύσει πολύ κόσμο από τη δική μου γενιά. Πιστεύετε πως το βραβείο Leica Oscar Barnack που πήρατε για την υπέροχη δουλειά tout va bien ενθάρρυνε την διείσδυση της δικής σας προσέγγισης μέσα σε αυτό το νέο «κανόνα» που υπάρχει πια στην καλλιτεχνική φωτογραφία;

Δεν ξέρω. Δεν είμαι σίγουρος ότι το βλέπω έτσι. Για μένα είναι σημαντικό να συνεχίσω να δουλεύω σε αυτό που θέλω να εκφράσω και παράλληλα να ξαφνιάσω τον εαυτό μου καθώς το κάνω. Είναι επίσης αλήθεια πως όταν έψαχνα για να εκδώσω το Trying to Dance, όλοι μου έλεγαν πως είναι ωραίο αλλά με τίποτα δεν θα μπορούσε να βγει ένα βιβλίο που έχει ασπρόμαυρες και έγχρωμες φωτογραφίες μαζί. Αυτό φαίνεται απίστευτο σήμερα. Και όμως έγινε μόλις πριν 16 χρόνια.

Είναι πολύ γνωστή η σχέση σας με τον θρυλικό φωτογράφο Anders Petersen. Αλλά ευτυχώς είστε ένας καλλιτέχνης που αντί να ενσωματώσει τη διδασκαλία του δασκάλου του, δημιουργεί τη δική του μοναδική και ενδιαφέρουσα οπτική γλώσσα. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να συμβεί, καθώς είναι κάπως συνηθισμένο η διδασκαλία ενός δασκάλου να καταπνίγει το όραμα ενός νεαρού καλλιτέχνη. Ποια είναι η γνώμη σας;

Αυτό που μου έμαθε ο Anders δεν ήταν το να φωτογραφίζω σαν αυτόν. Μου έμαθε το να προσπαθώ να είμαι ο εαυτός μου. Και το να έχω το κουράγιο να κάνω πράγματα με τον δικό μου τρόπο.

Αυτό που με φοβίζει σε σχέση με την τέχνη της φωτογραφίας είναι η υπεραφθονία εικόνων που χαρακτηρίζει την ψηφιακή εποχή. Νιώθω πως μέσα από αυτόν τον ποταμό των εικόνων η λεπτότητα, η δεξιοτεχνία, η φινέτσα και εκείνη η μοναδική ομορφιά που είχε να κάνει με τη φωτογραφία τώρα σιγά-σιγά σβήνουν. Συμφωνείτε;

Νομίζω οι καλές δουλειές πάντα θα φαίνονται. Και σίγουρα η ψηφιακή εποχή έχει αλλάξει τα πράγματα. Πιστεύω όμως επίσης ότι οι συνθήκες παραγωγής τέχνης πάντα είναι υποκείμενες σε αλλαγές.

Η κατάσταση στην Ευρώπη και παγκοσμίως οδεύει σε έναν νέο πολιτικό συντηρητισμό ο οποίος ενθαρρύνει τις τεράστιες οικονομικές διαφορές ανάμεσα σε κοινωνικές τάξεις. Ως καλλιτέχνης απασχολείστε από τέτοια ζητήματα; Πιστεύετε ότι οι καλλιτέχνες οφείλουν να νοιάζονται για την πολιτική κατάσταση του καιρού τους;

Δεν νομίζω ότι ένας καλλιτέχνης «πρέπει» ή «οφείλει» να κάνει οτιδήποτε. Αυτό που βλέπω να συμβαίνει στον κόσμο θα μπορούσε να αφορά οποιοδήποτε επίπεδο, ή να περιλαμβάνει οποιοδήποτε ζήτημα, και, φυσικά, με επηρεάζει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Είμαστε όλοι παιδιά της εποχής μας.

Έχετε γράψει πως «ο χρόνος και η αμφιβολία είναι τα πιο πολύτιμα εργαλεία μου». Αυτή είναι μια πολύ όμορφη πρόταση. Θα θέλατε να την αναλύσετε λίγο παραπάνω;

Θα προτιμούσα να μην το κάνω, συγγνώμη γι’ αυτό. Πιστεύω πως είναι όλα εκεί μέσα σε αυτή την πρόταση.

Γνωστό επίσης είναι και το πάθος σας για την compact μηχανή contax T3, αλλά και η μεσική ποικιλία από την οποία απορρέουν οι εικόνες σας. Είναι το μοντέλο μιας κάμερας σημαντικό για εμάς ως φωτογράφους για να δημιουργήσουμε μια δικιά μας γλώσσα και ένα δικό μας οπτικό σύστημα;

Για μένα, είναι σημαντικό η κάμερα να ταιριάζει σε αυτό που θέλω να εκφράσω. Θέλω να καταβάλλω την ελάχιστη δυνατή ενέργεια στο να σκεφτώ ποια κάμερα θα χρησιμοποιήσω.

Μετά από χρόνια στο χώρο της φωτογραφίας, τραβάτε φωτογραφίες που αφορούν στην προσωπική σας ζωή; Φωτογραφίες δηλαδή  που δεν είναι απαραίτητο να μπουν σε κάποιο project, αλλά φωτογραφίες φίλων σε μπαρ, ταβέρνες, εκδρομών και οικογενειακές φωτογραφίες που δεν έχουν κάποια επαγγελματική αξία, φωτογραφίες αναμνηστικές;

Φωτογραφίζω καθημερινά και δεν κάνω αυτόν τον διαχωρισμό. Οι εικόνες που αναφέρεστε είναι αυτές που πολύ συχνά καταλήγουν να είναι στα projects μου.

Υπάρχει μια συναρπαστική ταινία μικρού μήκους super8 που έχετε κάνει με τίτλο Here που μου θυμίζει το διάσημο έργο Dog-Star-Man του Stan Brackhage. Είναι εκπληκτικό πόση γνώση και πληροφορίες παίρνουμε από μια σιωπηλή ταινία διάρκειας πέντε λεπτών. Γιατί οι ταινίες μας δίνουν τόσο ευρείες ερμηνείες, ενώ οι φωτογραφίες είναι τόσο σκοτεινές,  περίεργες και γεμάτες μετέωρα και ευμετάβλητα περιεχόμενα?

Δεν είμαι σίγουρος αν συμφωνώ μαζί σας. Αλλά το φιλμ και η φωτογραφία είναι ταυτόχρονα και ίδια και διαφορετικά. Νομίζω ότι η φωτογραφία μάς δίνει μεγάλο εύρος ερμηνειών.

.

.

Το workshop του JH Engström είναι αποτέλεσμα της δεύτερης συνεργασίας μεταξύ της Μαριλένας Σταφυλίδου, συνιδρύτριας  του The Palm Tree Workshops Space, και του Michael Grieve, ιδρυτή του Art Foto Mode International Workshops.

Το Palm Tree Workshops Space είναι ένα πολιτιστικό κέντρο που λειτουργεί στη Σαντορίνη με σκοπό να συγκεντρώσει δημιουργικούς ανθρώπους από όλα τα πεδία της τέχνης και της επιστήμης. Διοργανώνει και φιλοξενεί σεμινάρια, εργαστήρια, ομιλίες, διαλέξεις, καθώς και παρουσιάσεις διακεκριμένων καλλιτεχνών και προσωπικοτήτων στη φωτογραφία και τις οπτικές τέχνες, όπως φωτογράφους, επιμελητές, διευθυντές φεστιβάλ κτλ.

.

.

Μετάφραση: Κωστής Αργυριάδης

.